Van Hart Tot Hart
Het Innerlijke Kind
Veel cliënten schrijven in hun levensverhaal dat ze aan de ene kant dit en aan de andere kant dat willen doen. Ze schrijven dat ze soms gedragingen vertonen waar ze achteraf spijt van hebben. Of ze voelen zich het ene moment geweldig en het andere moment schuldig of beschaamt. Ze zijn psychisch kerngezond en vertonen geen kenmerken van manisch-depressief gedrag. Toch zitten ze niet lekker in hun vel en voelen zich niet stabiel en volwassen.
Wat is er dan aan de hand?
Als die cliënten bij mij komen, leg ik hen uit dat ze naast een Volwassen deel, ook een verwond Innerlijk Kind in zich hebben.
De Volwassene is een metafoor voor dat deel van het brein dat rationeel is, in het hier en nu zit en zaken ziet zoals ze werkelijk zijn. De Volwassene is realistisch en draagt de verantwoording voor zijn eigen daden.
Het Innerlijk Kind, oftewel het Verwonde Kind daarentegen is een metafoor voor dat deel van het brein dat de niet geheelde emotionele verwondingen uit de kindertijd bevat en welke het heden als het verleden ziet. Op volwassen leeftijd blijven de emoties horende bij dat Verwonde Kindstuk, altijd op de achtergrond aanwezig. In situaties die dan ook lijken op situaties uit die jonge kinderjaren, zal het brein gaan reageren alsof die weer die jonge leeftijd heeft. De prikkel tot deze reactie noemen we een trigger. Door die trigger worden we geraakt in de oude pijnen uit de kinderjaren. Als reactie op die trigger zal ons brein gaan reageren alsof we weer het kleine kind zijn. Hierdoor verandert ons reageren en handelen van een rationele, reële volwassene onmiddellijk in een emotioneel en irrationeel denkend en handelend verwond kind met de daarbij behorende extreme emotionele reacties die het meegenomen heeft uit die kinderjaren. We zien dan ook reacties als: enorme verdriet, angsten, boosheid, schaamte e.d. die niet in verhouding staan met de feitelijke trigger in het hier en nu. Vaak kunnen dergelijke reacties de oorzaak zijn van gedrag waar men later spijt van heeft. Reacties die kunnen leiden tot ontslag, echtscheiding of zelfs juridische consequenties.
Ook kunnen deze reacties van invloed zijn op de opvoeding van onze kinderen. Ik stel mijzelf dan ook steeds de vraag: wie voedt de kinderen op, de volwassen voedende ouder, of het verwonde kind in een volwassen lijf? En geven we in het laatste geval niet onze eigen verwondingen door aan onze eigen biologische kinderen?
Een praktisch voorbeeld
Stel dat je als kind bij je ouders het nooit goed kon doen. Je kreeg van je ouders steeds onder je voeten. Je kon je emoties van boosheid niet uiten want je was afhankelijk van hen. Je potte die emoties dus op.
Na 20 jaar ben je aan het behangen en je partner komt binnen en vindt dat het behang, waar jij met veel moeite mee bezig bent geweest, er niet mooi uit ziet. Ze reageert met haar Innerlijke criticus, welke lijkt op de manier waarop je ouders reageerden.
Jouw verwonde Innerlijke Kind hoort de kritiek van de ouders en wordt getriggerd in de oude pijn. Immers de tekening van vroeger was ook nooit mooi genoeg. Er is een kans dat je deze pijn met een intense woede en buitenproportionele emotionele reacties naar buiten brengt en de emmer met behangerslijm door de ruimte slingert.
Praat men achteraf met jou, dan zul je zeggen: “Ja, ik heb te fel gereageerd, ik had anders kunnen reageren, maar iets nam het over in mij”… Er is dan kans dat er schaamte opkomt en jouw Innerlijke Criticus een woordje mee gaat spreken. Kortom, het gehele patroon rondom het Innerlijke Kind wordt geactiveerd.
Reacties op het Innerlijke Kind
Over het algemeen haten de cliënten het verwonde Innerlijke Kind. Ze doen dan hetzelfde wat hun opvoeders ook gedaan hebben, namelijk veroordelen van deze emoties en de daarbij horende handelingen en dit, terwijl het kindstuk juist liefde, voeding, verbinding, veiligheid en validering nodig heeft. In plaats van naar de emoties toe te gaan en het te helen, wordt het verwonde Innerlijke Kindstuk genegeerd..
Hoe kan je leren zorgen voor je Innerlijke Kind?
Om het verwonde Innerlijke Kind te helen, zal de kloof tussen jou als Volwassene en jouw Innerlijke Kind mogen dichten. Dit houdt in feite in dat jij als Volwassene verantwoording mag dragen voor datgene wat jouw Verwonde Kind vroeger nodig had. Jij neemt als volwassene dus in feite de liefdevolle, (op)voedende taak over van de ouders die indertijd gefaald hebben.
Signalen van ons Innerlijke Kind
Omdat niemand perfect is opgevoed, zal iedereen een verwond Innerlijke Kind in zich hebben. Je kunt dit ervaren aan de hand van overtuigingen, gevoelens, emoties, onbewuste reactiepatronen die soms ongewenst zijn en reflexmatig gedrag, waarvan je achteraf zegt dat je het anders had moeten doen.
Uitingsvormen van het Innerlijke Kind:
Onderstaande lijstje is maar een summiere opsomming van hoe het Innerlijke Kind zich kan uiten:
- Je reageert emotioneel heftig en automatisch. Je reageert op een manier, waarvan je achteraf soms zegt dat je het anders had willen doen, maar dat iets sterker was dan jij.
- Je hebt een overlevingsstrategie aangeleerd, die jou in feite niets oplevert: codependency (“Als die andere maar gelukkig is”), verslavingsdrang, niet willen/kunnen voelen, uitstelgedrag, pleasers-gedrag, in je slachtofferenergie gaan zitten,
- Je hebt last van de familie van vijf: Criticus, Perfectionist, Drammer, Regelgever of Controleur
- Je trekt je terug of klamp je juist vast aan anderen. Iets wat we zien bij verlatings- en bindingsangsten
- Je geeft veel en zegt dat je het niet belangrijk vindt om te ontvangen
- Als iemand aan jou vraagt wat je nodig hebt of wat jij graag zou willen is je antwoord: “Dat weet ik niet”. En hoe je ook je best doet, je komt er niet achter
- Je hebt weinig vertrouwen in anderen of jezelf. Vaak zien we dit bij een niet veilige opvoeding. Het nest waarin men is opgegroeid was geen veilige haven of een veilige uitvalsbasis
- Je ziet jezelf als onbelangrijk. Je kon soms doen wat je wou in de jonge kinderjaren. Er was toch niemand die naar je luisterde. De schermen waren belangrijker dan jij en je noden
- Je vertrouwt niemand, je wilt alles zelf doen. Als een opvoeder niet veilig is, beslist het kind dat het zelf de wereld wel in gaat trekken. Vaak lopen ze als klein kind snel en kunnen snel praten. Hun emoties zijn ze echter niet de baas, dus duwen ze die maar weg. Diep van binnen zijn ze echter zeer onzeker en angstig
- Je voelt een leegte in jouzelf, die je maar niet kan opvullen. Deze leegte is vaak gekoppeld aan geen verbinding, afstemming, veiligheid, authenticiteit en liefde van de ouders naar jou als kind toe. De basis van hechtingsproblematieken als verlatingsangst en bindingsangstig
- Je hebt het gevoel dat niemand van je houdt en dat niemand jou hoort of ziet. Je voelt je vaak onbegrepen. Ook dit zien we vaak bij afwezige, niet beschikbare ouders
- Je hebt het gevoel dat jouw emoties er niet mogen zijn
- Overtuigingen als: “Ik ben niet goed genoeg”, “Ik moet alles alleen doen”, “Niemand houdt van mij”, Mensen zijn niet te vertrouwen”, “Er is een foutje gemaakt, ik hoor hier niet te zijn”, en deze lijst is eindeloos.
